بررسی سیر تحولی وتوزیع فراوانی اختلال‌های شخصیت و صفات شخصیتی در بین اعضای خویشاوند یک فامیل و نقش آن در رفتار

اختلال شخصیت یکی از اختلال‌های شایع روانی است  که به طور معمول  از دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع‌شده و به عنوان تجارب ذهنی و رفتاری ماندگاری که منطبق بر ملاک‌های فرهنگی نیست و منجر به ناخشنودی بیمار و اختلال در کار و زندگی او می‌شود و در طول زمان ثابت و پایدار است. هدف این پژوهش بررسی اختلال‌های شخصیت و صفات شخصیتی از نظر همه‌گیر شناسی، نشانه شناسی، پدیدارشناسیو عوارض رفتاری این اختلال‌ها در۴۱ نفر خویشاوند اعضای یک فامیل مشخص بود. جامعه آماری در این پژوهش  شامل همه‌ی  افراد  بزرگسال خویشاوند از آن فامیل که شامل ۲۵ نفر مرد و ۱۶ نفر زن بودند، قرار داشته است که با ابزارمعیارهای تشخیصی (کتابچه طبقه‌بندی  تشخیصی و آماریاختلال‌های روانی   - تجدیدنظر پنجم) مورد  مصاحبه بالینی روانی  و بررسی قرار گرفتند. گردآوری و محاسبه داده‌ها  به کمک نرم‌افزارSPSS  و استفاده  از آزمون خی دو و تست دقیق فیشر انجام شده است. اجماع این ابزارها نتیجه این پژوهش را به دستآورده است.شایع‌ترین نوع اختلال شخصیت، اختلال شخصیت پارانوئید (۵۱/۱۹ درصد) بوده است، شروع این اختلال‌ها در اکثر موارد (۷۵/۶۰ درصد) از دوران نوجوانی و هم چنین روابط خانوادگی در اکثر موارد (۷۸/۰۴درصد) آشفته،سرد،غیر صمیمانه و به‌هم‌ریخته بوده است. ناسازگاری و عدم رضایت از شغل نیز در اکثر موارد (۶۰/۹۷ درصد) وجود داشته است، سطح اجتماعی اقتصادی آزمودنی‌ها در اکثر موارد (۸۰/۴۸ درصد) در حد متوسط بوده است. شیوع سابقه اختلال روانی در خانواده (۱۲/۱۹ درصد) و ثبات و پایداری صفات و اختلال در اکثر موارد (۸۰/۳۶درصد) در طول زمان حفظ شده است. نکته مهم و قابل‌توجه در این پژوهش عدم وجود اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و اختلال شخصیت مرزی و همچنین عدم وجود هر نوع پسیکور یا روان‌پریشی(جنون واضح) در افراد این فامیل بوده است (صفر درصد). کاربرد نابجای مواد در۱۷/۰۷ درصد و اختلال شخصیت بی‌تفاوت(پلگماتیک) نیز در (۹/۷۵)درصد به دست آمده است. آنچه در این بررسی به دستآمد موید آن است که اختلال  شخصیت یک الگوی خانوادگی و ژنتیکی دارد که از دوران نوجوانی شروع می‌شود و نقش محیط و تربیت و الگوهای فرهنگی در درجه بعدی اهمیت قرار می‌گیرد. الگوی اختلال‌های شخصیت در این بررسی تفاوت چندانی با سایر بررسی‌هایانجام‌شده در جهان نداشت و علیرغم تنوع صفات و  اختلال‌های شخصیت مختلف، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و مرزی در این فامیل مشاهده نشد. اهمیت شروع اختلال‌های شخصیت در  سیر تحولی در آن است که علیرغم آنکه درصد بالایی از این اختلال‌ها مربوط به مسائل وراثتی و ژنتیک می‌باشد، نقش آموزش را در این دورانبه خوبی روشن می‌سازد، ودر تمام پژوهش‌هایانجام‌شده در جهان به اهمیت آن در بروز یا پیشگیری  به موقع از این اختلال‌ها  که می‌تواند با رفتارهای ناهنجار همراه شود توجه جدی مبذول داشت. چگونگی  شکل‌گیری صفات شخصیتی و رفتارهای مرتبط با  آن منجربه  فهم و درک بهتر رفتار بهنجارنیز خواهد شد.چون شخصیت فقط بودن انسان را تعین نمی‌کند بلکه رفتاراو را هم مشخص می‌کند (دین هامر به نقل از متولی زاده اردکانی، علی،۱۳۸۴) صفات شخصیتی تا حد بسیار بالایی سلامت روانی و رفتاری افراد را به چالش می‌طلبد و توجه به نقش صفات شخصیت و سبک‌هایمقابله‌ای در مطالعه سلامت روانی افراد بسیار موثر است (شکری،۱۳۸۴) شخصیت و رفتارهای هیجانی،شخصیت و رفتارهای اعتیاد پذیر، شخصیت و ابتلا به افسردگی در مطالعات فراوانی مورد تأیید قرار گرفته است (متولی زاده اردکانی،علی،۱۳۸۸). واژگان کلیدی:سیر تحولی، رفتار، اختلال  شخصیت، ژنتیک،  مرزی,اسکیزوتایپال (ناجور).